Home > Sectoren > Gezondheid > Patiënten ondersteunen aan het einde van hun leven: omgaan met de emoties van verzorgers
Patiënten ondersteunen aan het einde van hun leven: omgaan met de emoties van verzorgers
Gepubliceerd op 30 januari 2025
Deel deze pagina :
Het levenseinde is een complexe periode, gekenmerkt door intense emoties voor zowel patiënten als zorgverleners. Hoe beïnvloeden de emoties van zorgverleners de kwaliteit van de zorg voor patiënten in de palliatieve zorg? Lilia Campagna, verpleegkundige en gezondheidsmanager, legt uit welke emoties zorgverleners voelen en hoe ze in deze specifieke context kunnen worden gemanaged.
Levenseinde en patiëntenzorg
Het levenseinde is een cruciale periode waarin de zorg moet worden aangepast aan de specifieke behoeften van patiënten.
De palliatieve benadering is gericht op het verlichten van pijn, het verbeteren van de kwaliteit van leven en het ondersteunen van patiënten en hun familie in deze moeilijke fase.
Zorgverleners spelen een essentiële rol bij het verlenen van deze zorg. Ze verwelkomen patiënten en hun familie en luisteren naar hun behoeften en zorgen.
Ze creëren een therapeutische alliantie gebaseerd op vertrouwen in :
passende zorg verlenen
rekening houden met de pijn, symptomen en psychosociale behoeften van patiënten
Zorgverleners zijn ook aanwezig om het emotionele lijden van patiënten en hun familie te verlichten en tegelijkertijd hun eigen emotionele lading te beheren om een evenwicht te behouden in de relatie tussen zorgverlener en patiënt.
Zorg rond het levenseinde is een kwestie van goed professioneel handelen en vereist een multidisciplinaire aanpak. Vergroot je kennis van de veelzijdige en specifieke behoeften van patiënten aan het einde van hun leven, definieer elke rol in een multidisciplinair team en ontwikkel je vaardigheden in het ondersteunen van deze patiënten.
De emoties van verzorgers: definitie en impact op de relatie tussen verzorger en patiënt
Als leidinggevende in de gezondheidszorg observeerde ik vaak verpleegkundigen die ontevreden waren over hun zorg voor patiënten aan het einde van hun leven. Deze ervaringen riepen sterke emoties op. Ik herinner me een van hen. Ze vertelde me over haar frustratie dat ze niet aanwezig kon zijn toen mevrouw D haar laatste adem uitblies, een patiënt die geen familie aan haar bed had.
Er zijn verschillende redenen voor deze ontevredenheid:
Te veel emotionele lading
Tijdgebrek
Moeilijke communicatie
Gebrek aan middelen
Conflict van waarden
De combinatie van deze factoren kan ertoe leiden dat verzorgers hun zorg als teleurstellend ervaren.
Emoties zijn psychofysiologische reacties die gedrag en interacties beïnvloeden. Voor verzorgers kunnen deze emoties uiteenlopend zijn: medeleven, verdriet, boosheid, angst. Ze zijn vaak gekoppeld aan empathie voor patiënten.
Het herkennen en beheersen van deze emoties is cruciaal voor het onderhouden van een goede relatie met patiënten aan het einde van hun leven.
Om dit te bereiken, moet de emotionele vaardigheden zijn essentieel in de zorgrelatie. Weten hoe je de emoties van patiënten kunt herkennen en begrijpen, maakt het mogelijk om de zorg af te stemmen op hun emotionele behoeften. Deze benadering versterkt het vertrouwen en het delen van informatie tussen patiënten, hun familie en verzorgers, wat de kwaliteit van de zorg ten goede komt.
De kwestie van de juiste afstand: tussen empathie en professionaliteit
Professionele afstand bewaren en toch empathisch zijn is een subtiel evenwicht. Deze delicate balans houdt in dat je emotioneel aanwezig blijft zonder overmatig betrokken te raken, terwijl je oprechte, menselijke steun biedt.
Voorbeeld
Stel je een verpleegkundige voor die op een afdeling palliatieve zorg werkt. Hij zorgt voor een oudere patiënt, meneer F, die terminale kanker heeft. Meneer F is angstig, heeft hevige pijn en uit zijn angst voor de dood. De verpleegkundige voelt empathie voor hem en wil hem troosten. Hij neemt de tijd om naar hem te luisteren, zijn hand vast te houden en de behandelingen uit te leggen. Hij weet echter ook datZe moeten een zekere emotionele afstand bewaren om professioneel te blijven. Hij kan niet toestaan dat zijn eigen emoties hem overweldigen, omdat dit de kwaliteit van de zorg zou kunnen beïnvloeden. Dus zoekt hij een balans tussen empathie en professionaliteit, waarbij hij meneer F warme steun biedt en tegelijkertijd zijn waardigheid en gemoedsrust respecteert.
De juiste emotionele afstand stelt zorgverleners in staat om aanwezig te zijn voor hun patiënten en tegelijkertijd hun professionele rol te behouden.
Omgaan met emoties: strategieën om met moeilijke situaties om te gaan
Patiënten ondersteunen aan het einde van hun leven is een emotioneel zware taak voor verzorgers. Allereerst moeten ze emotioneel werk verrichten.
Zorgverleners moeten hun interne emoties reguleren en tegelijkertijd emoties tonen die voldoen aan de professionele normen (respect, empathie, kalmte, geduld, optimisme, enz.) Dit kan moeilijk zijn omdat ze geconfronteerd worden met fysiek en psychologisch lijden, dood en existentiële vragen.
Ten tweede moeten ze deel uitmaken van een reflectief zelfbewustzijn. Zorgverleners moeten hun emoties in vraag stellen, zich afvragen hoe ze zich voelen en hoe ze ermee om moeten gaan om een vertrouwensrelatie met patiënten te behouden. Er zijn een aantal hulpmiddelen die hen hierbij kunnen helpen: mindfulness meditatie, het bijhouden van een dagboek, het lezen van boeken over persoonlijke ontwikkeling, enz.
Op emotioneel intense momenten kunnen verzorgers verschillende strategieën toepassen, zoals klinische supervisie waarmee mensen met lotgenoten of psychologen kunnen praten om hun emoties te uiten en oplossingen te vinden.
Voorbeeld van klinische supervisie: de getuigenis van Lilia Campagna
Toen ik verpleegkundige was, kreeg ik de kans om deel te nemen aan een van de supervisiesessies die de psycholoog op de afdeling aanbood. De sessie begon met een welkom van de psycholoog, die ons herinnerde aan de regels van vertrouwelijkheid en wederzijds respect. De sfeer was warm en vriendelijk. Elke deelnemer gaf kort zijn of haar emotionele toestand weer en vertelde of hij of zij een bepaalde situatie wilde delen. Zo konden we de dringende of gevoelige kwesties identificeren die we moesten aanpakken.
Een van mijn verpleegkundige collega's beschreef toen een recent geval: een terminaal zieke patiënt die spijt betuigde en bang was voor een naderende dood. Ze deelde haar eigen gevoelens van verdriet en haar moeite om te reageren op de emotionele behoeften van deze patiënt. We luisterden aandachtig naar onze collega en bekrachtigden haar gevoelens, waarbij we de moeilijkheid en emotionele impact van deze situatie erkenden. De groep analyseerde vervolgens de casus en besprak de verschillende mogelijke therapeutische benaderingen. Sommigen van ons hadden al soortgelijke ervaringen gehad.
Het delen van deze ervaring hielp om solidariteit te creëren en te laten zien dat deze emoties normaal zijn en gedeeld worden. Samen stelden we een actieplan op om onze collega te helpen haar emoties beter te beheersen en de patiënt te ondersteunen.
We bespraken ook de mogelijkheid om psychologische ondersteuning te bieden aan patiënten en hun familie. De sessie werd afgesloten met een laatste ronde waarin iedereen de kans kreeg om uit te drukken wat ze van de sessie hadden geleerd. De psycholoog vatte de belangrijkste punten samen en bedankte de deelnemers voor hun inzet en het delen van hun ervaringen.
Werken aan mindfulness kan een manier zijn om je meer bewust te worden van je emoties zonder erover te oordelen, zodat je er beter mee om kunt gaan.
Eindelijk, bijscholing leert stressmanagement en communicatietechnieken om emotioneel in balans te blijven.
Houd rekening met je emoties en behoeften om "de waarheid te spreken".
Je aanwezigheid en assertiviteit ontwikkelen
Ervaar wat empathie echt is, met jezelf en met anderen
Uiteindelijk is het essentieel om rekening te houden met de emoties van verzorgers als we patiënten aan het einde van hun leven kwalitatief goede zorg willen bieden. Zorgverleners moeten zich bewust zijn van hun emoties, ermee omgaan en een empathische relatie onderhouden met respect voor hun professionele rol. Door deze emotionele gevoeligheid te cultiveren, zullen ze helpen om comfort en steun te bieden aan patiënten en hun families in deze delicate periode.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in deze artikelen
