[Interview]
De slimme stad en de lowtech stad zijn twee verschillende benaderingen om de uitdagingen van de hedendaagse steden aan te gaan. De levenskwaliteit van de burgers verbeteren, de gevolgen van de klimaatverandering aanpakken, het milieu beschermen, energie besparen... Steden kunnen kiezen voor slimme stadsoplossingen die zwaar leunen op digitale technologieën. Of ze kunnen kiezen voor een low-tech benadering die de voorkeur geeft aan eenvoudige technische oplossingen. En waarom niet allebei?
Smart city of low-tech stad... de twee concepten worden vaak tegenover elkaar gezet door hun respectievelijke voor- en tegenstanders. Welke oplossingen moeten steden kiezen om hun beheer en prestaties te verbeteren? Hoe kunnen ze de bevolking het serviceniveau bieden dat ze verwachten en tegelijkertijd de kosten onder controle houden? Hoe kunnen ze op hun eigen niveau een effectieve bijdrage leveren aan de strijd tegen klimaatverandering?
Marie Baudry, een expert in slimme gebiedsstrategie en digitaal projectmanagement, beantwoordt de vragen van ORSYS.
Smart city en low-tech stad: waar hebben we het over?
De slimme stad en de lowtech stad zijn twee verschillende benaderingen om de uitdagingen van de hedendaagse steden aan te gaan.
Bij smart cities denken we vaak aan hoogtechnologische technologische oplossingen. En terecht, want de term werd in de jaren 90 bedacht door IBM. Het idee? Om tegemoet te komen aan de groeiende behoeften van steden op het gebied van informatiesystemen, IT-infrastructuren en de digitalisering van burgerdiensten. Daarna drong het geleidelijk door tot de politiek, tot het een modewoord werd. een echt merkimago voor steden.
Van de pioniersteden heeft Toronto de aanpak vanuit het perspectief van een digitale stad opgepakt. Barcelona experimenteerde ook al snel met oplossingen voor energiebeheer. Het lijkt erop dat smart city-benaderingen beter geschikt zijn voor de complexe behoeften van grote metropolen. Maar in werkelijkheid zijn er geen geen consensus definitie van de slimme stad. Eerst en vooral een gemeenschappelijke vooronderstelling: gegevens. Wat de 'intelligente' stad dan het beste karakteriseert, is het idee om oplossingen aan te passen aan de prioritaire problemen van een gebied en technologie te gebruiken waar dat nuttig is. Met onderscheidingsvermogen dus.
Smart city is een van de namen die doen denken aan de stad van de toekomst of de stad van morgen. Meer recentelijk, in verband met klimaatproblemen en het begrip veerkracht, heeft het concept van de low-tech stad ook geleidelijk terrein gewonnen in de lokale politiek. Low-tech heeft geen vaststaande definitie, maar kan worden opgevat als een reeks eenvoudige, goedkope technologische oplossingen die gebaseerd zijn op bruikbaarheid. Het wordt vaak geassocieerd met het idee van soberheid. Een concept dat beter lijkt te passen bij kleine gemeenschappen of buurten, waar de behoeften minder complex zijn.
Moeten de twee benaderingen tegenover elkaar staan?
Vandaag de dag beginnen steden met een slimme stadsaanpak met de situatie inventariseren. Ze realiseren zich dan dat ze al acties uitvoeren die onder deze noemer kunnen vallen. In openbare verlichting bijvoorbeeld. Maar ook, en vooral, omdat de slimme stad niet alleen gaat over hightech oplossingen. Het is ook gebaseerd op gezond verstand. In dit opzicht staat het niet lijnrecht tegenover de low-tech benadering.
Nuchterheid, een andere term die vaak wordt gebruikt in het concept van de low-tech stad, is niet onverenigbaar met de slimme stad. Integendeel, real-time gegevensverzameling en -beheer is een van de oplossingen die momenteel worden gebruikt om rationalisering van overheidsdiensten (inzameling van huishoudelijk afval, enz.) en energieverbruik optimaliseren. De gebruikte netwerken en apparatuur kunnen echter zeer energieverslindend zijn. Aangesloten" regio's zullen daarom het probleem van digitale soberheid moeten aanpakken.
Slimme stad, low-tech... Als het erop aankomt, is het gebruik van een van deze termen voor veel mensen gewoon een kwestie van "wat heb ik eraan? territoriale marketing. De keuze voor een hightech of lowtech oplossing hangt evenzeer af van de financiële middelen van de betrokken lokale overheden. Als we verder gaan, kunnen we zeggen dat het belang van een regio ligt in het optellen van alle inlichtingen die zijn ingezetDit zijn het soort technologieën, zowel high-tech als non-high-tech, die ons in staat zullen stellen deugdzamer en veerkrachtiger te worden.
Wat zijn de uitdagingen voor de stad van morgen?
De uitdagingen van de stad van morgen zijn vandaag al aanwezig. Deze omvatten
- Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering
- Onze koolstofvoetafdruk verkleinen
- Beter beheer van hulpbronnen (water, energie, enz.)
- Behoud van milieu en biodiversiteit
- Voldoen aan de nieuwe behoeften van de bevolking: mobiliteit...
Daarnaast worden lokale overheden geconfronteerd met een verlaging van hun subsidies. Nu de budgetten onder druk staan, zijn ze op zoek naar innovatie, optimalisatie en besparingen.
Hoe kunnen smart city of low-tech oplossingen helpen?
Aanvankelijk draaiden de meest emblematische smart city-oplossingen in Frankrijk om nachtverlichting. Dit is een van de meest energie-intensieve uitgavengebieden en daarom kostbaar voor lokale overheden. Het moderniseren van het openbare verlichtingsnetwerk levert echter al na een paar jaar rendement op.
Het installeren van spaarlampen bespaart bijvoorbeeld50 tot 60 % energie besparen.
Ook al is deze maatregel meer een kwestie van gezond verstand dan van technologische vooruitgang, toch kan hij worden omschreven als "intelligent", wat het al een slimme stadsaanpak maakt. De volgende stap is om de intensiteit van de verlichting te regelen en deze op verzoek of per deel in te schakelen, afhankelijk van het aantal passerende mensen, wat ook tot aanzienlijke besparingen zal leiden.
Lokale overheden zijn ook op zoek naar nieuwe oplossingen voor de uitvoering van de energietransitie. Vanuit economisch oogpunt behoort het idee van goedkope en overvloedige energie tot het verleden. Het is tijd om de productie en het verbruik van energie te optimaliseren. En vanuit ecologisch oogpunt streven lokale overheden er ook naar om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. koolstofimpact door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Als gevolg hiervan hebben sommige regio's slimme elektriciteitsnetten of slimme netwerken.
Wat houdt het in?
Dankzij een datagestuurd beheerHet idee is om energie te verdelen volgens de vraag. Meer specifiek gaat het erom gebruiksmogelijkheden te identificeren om de energieprestaties te verbeteren en besparingen te realiseren. Bijvoorbeeld beter gebruik maken van airconditioning, bepaalde machines uitschakelen wanneer het verbruik piekt, enz. aangesloten meter is een van de eerste bouwstenen van deze intelligente netwerken.
Slimme netwerken zijn bijzonder geschikt voor eilanden, waar een groot deel van de energie wordt geïmporteerd (van 40 % op Corsica tot 80 % op Guadeloupe). In deze gebieden hernieuwbare energieën (wind, zon, geothermisch, waterkracht, enz.) zijn de sleutel tot de doelstellingen voor energieonafhankelijkheid halenSommige hebben echter het grote nadeel dat ze intermitterend zijn (wind- en zonne-energie). Maar sommige hebben het grote nadeel dat ze intermitterend zijn (wind- en zonne-energie). Door micropolen voor energieproductie in een netwerk op te nemen, maken slimme netten het mogelijk om het energieverbruik van het net te verminderen. afvlakken van de productie en de integratie van deze alternatieve energieën geloofwaardig maken.
Zijn slimme stadsoplossingen geschikt voor kleine steden?
Absoluut. Saint-Sulpice-la-Forêt is een goed voorbeeld. Deze landelijke gemeente met 1.500 inwoners heeft haar gemeentelijke gebouwen uitgerust met aangesloten sensoren om energie te besparen. Door verbruik in realtime te monitoren water, elektriciteit, gas, evenals een reeks indicatoren (binnentemperatuur, lichtsterkte, luchtkwaliteit, enz.), heeft het een gedetailleerd rapport kunnen produceren. energiebesparing van 20 % in twee jaar. Het resultaat was zo bevredigend dat Shanghai, de dichtstbevolkte stad van China, een delegatie naar de locatie stuurde!
Een verrassend voorbeeld van een smart city-oplossing?
Ja, en dan nog wat! Lokale overheden zijn aan het innoveren. Sommige smart city-oplossingen die zijn getest, worden uiteindelijk verlaten. Als het bijvoorbeeld om parkeren gaat, zijn de beste ideeën soms de eenvoudigste.
Het eerste voorbeeld betreft een slim parkeersysteem. Het idee is om mobiele applicaties te gebruiken om automobilisten in realtime te laten zien welke plekken beschikbaar zijn in het stadscentrum. Wat een geweldig idee! Een parkeerplaats zoeken in deze dichtbevolkte gebieden is vaak tijdrovend en zorgt voor extra verkeer, ook al zijn er parkeerplaatsen beschikbaar. Dankzij sensoren op de grond of camera's moet de geolocatie van deze parkeerplaatsen het parkeren gemakkelijker maken.
Op het eerste gezicht een goed idee. Ten eerste omdat de levensduur van een vrije ruimte 30 seconden is. Ten tweede moet de apparatuur (sensoren, camera's, enz.) worden aangepast. kosten die moeten worden gefinancierd... indien mogelijk anders dan via belastingen. Verschillende projecten zijn afgeblazen of beperkt tot parkeerplaatsen met een beperkt aantal plaatsen.
Het had eenvoudiger en "intelligenter" gekund. Parkeermeters kunnen al worden gebruikt om statistieken te verkrijgen over de bezetting van parkeerplaatsen. Het is niet nodig om sensoren of camera's toe te voegen. Nogmaals technologie verstandig gebruiken. Dit geldt niet alleen voor low-tech.
Het tweede voorbeeld is gratis parkeren. Sommige steden hebben voor deze oplossing gekozen. Ten eerste omdat het duur is om een vloot parkeermeters te vernieuwen. Ten tweede omdat er personeel of een dienstverlener moet worden betaald om boetes uit te schrijven en klachten te behandelen. Tot slot is deze eenvoudige oplossing ook "intelligent". Als zodanig verdient het de naam slimme stad.
Slimme steden, slimme netwerken, slim parkeren... We kunnen dus wel zeggen dat 'slimme' oplossingen een enorm scala aan gebieden bestrijken?
Dit is inderdaad het geval. Smart city-oplossingen staan ten dienste van de openbare ruimte en het grote publiek (bewoners, toeristen, bedrijven, enz.). Ze kunnen worden gebruikt om leefomstandigheden in een toekomstige wijk te simuleren, woningen voor ouderen of gehandicapten aan te passen, het transport- en mobiliteitsbeleid aan te passen, gebouwen te optimaliseren, enzovoort.
De opkomst van nieuwe technologieën heeft ook geleid tot de ontwikkeling van het begrip slim gebouw. Door van het gebouw een plaats te maken waar gegevens kunnen worden verzameld en geanalyseerd, wordt het mogelijk om het beheer ervan te optimaliseren en om nieuwe diensten aanbieden aan haar gebruikers. Bovendien, in een R2S-gebouw voor "klaar voor gebruikNieuwe diensten zijn goedkoop als de technische infrastructuur van tevoren is ontworpen. Daarom moeten we een 'slim' pakket opnemen in de specificaties (IP-netwerk, interoperabele gegevens gehost in de cloud, gedeelde infrastructuur en beveiligingslagen, enz.)
Ook de gegevens van aangesloten objecten en domotica maken het mogelijk om gebouwen efficiënter te beheren. Dit wordt mogelijk gemaakt door hun integratie in het digitale model via BIM (building information modeling) en de toepassing ervan met BIM GEM (beheer, exploitatie en onderhoud).
Wat zijn de valkuilen die je moet vermijden?
In Europa zijn er een aantal obstakels voor de ontwikkeling van slimme stadsinitiatieven. Over het algemeen schrikt de aanwezigheid van sensoren burgers af. Het vereist veel lesgeven Leg het doel uit en verzeker mensen dat de verzamelde gegevens anoniem zullen blijven. Dit is de aanpak die de stad Angers voorstelt. In Azië daarentegen is er weinig angst. Gezichtsherkenning is daar bijvoorbeeld goed geaccepteerd omdat het voldoet aan veiligheidsdoelstellingen. De Franse gemeenten die zich op dit gebied hebben gewaagd, zoals Nice, hebben gezien dat we er cultureel en vooral juridisch nog niet klaar voor zijn.
Een ander probleem is de gegevensverwerking. Terwijl het installeren van de apparatuur (sensoren, antennes, enz.) relatief eenvoudig is, is het begrijpelijk maken van de gegevens complexer. Dit houdt in big data omzetten in smart data in het bijzonder om nuttige informatie te verstrekken voor de besluitvorming door gekozen vertegenwoordigers en om hen in staat te stellen snel te handelen in bepaalde kwesties. Maar deze gegevensverwerking brengt kosten met zich mee. Het is de vraag of het aanvaardbaar zou zijn om dit te financieren uit de begroting van de lokale overheid, met andere woorden via belastingen.
In Frankrijk is het principe nog steeds dat van open data (ruwe gegevens toegankelijk voor iedereen). Elders kiezen steden zoals Kopenhagen ervoor om geld te vragen voor toegang tot hun "opgeschoonde" gegevens, waardoor ze het verzamelen en verwerken van ruwe gegevens kunnen financieren.
Ten slotte is het risico van cyberaanvallen is niet uitgesloten.
Wat is het profiel van de mensen die komen leren over de uitdagingen van de slimme stad?
De deelnemers hebben uiteenlopende profielen. Ze komen uit zowel de publieke als de private sector. Ze zijn geïnteresseerd in het onderwerp in de context van een het aanvaarden van een functie of zijn op zoek naar een dynamiek van de uitwisseling met andere deelnemers.
Heel vaak komen ze naar de cursus met een ietwat karikaturaal idee van de slimme stad. Ze vertrekken met een bredere visie. Over het algemeen zijn ze blij om te zien dat de slimme stad een breed scala aan gebieden raakt, dat er niet één model is en dat ze veel tools hebben ontdekt waarmee ze verder kunnen gaan.
